12 Ağustos 2009 Çarşamba

Gölhisar'ın Coğrafi Yapısı


AKARSULAR.

Yöremizin en önemli akarsuyu Dalaman Çayı?dır. Tarihi antik dönemde İndos adı verilmiştir. Horzum, Bayır, Arslanlı çaylarının birleşiminden oluşmuştur. 200 km. uzunluğunda ve 3500 km2?lik su toplama havzasından dolayı bir çok dere ve kanallarla beslenmektedir. Gölhisar ovasında 2 ile 3 metre kadar yatak derinliğine sahiptir. Adeta ova ile bütünleşmiş içerisindeki söğüt ve kavak ağaçlarıyla mavi ve yeşili birleştirmiştir. Asıl kaynak kısmı Dirmil ve İbecik ? Yeşildere kısımlarıdır. Akdeniz?e döküldüğü alanlarda bir alüvyon meydana getirmiş ve burada Ege suları ile Akdeniz?in sularını ayıran sınır olmuştur. Gölhisar ovasının ve Acıpayam ovasının sulanmasını sağlayarak kuru topraklara hayat vermektedir.

GÖLLER.

En önemli gölalanı doğal göl olarak Gölhisar Gölü, baraj gölü olarak da Yapraklı Barajı ve bazı yıllarda suları çekilen Horzum yayla yerindeki Kocayayla gölüdür.
Gölhisar Gölü7 km2?lik bir yüz ölçümüne sahiptir. Göl tektonik bir çukurlukta daha sonra da Dalaman Çayı?nın getirdiği alüvyonların çukurun önünü biraz daha kapatarak ve bu alana suların dolmasıyla oluşmuştur. Beslenme alanı daha çok diptendir. Buda gösteriyor ki karstik sebepler de oluşmasına etkilidir. Yine güney tarafından çeşitli kanallar uzantılarıyla ve Yapraklı baraj sularıyla beslenir. Sığ bir göldür. En derin yeri güneydeki Karaburun dibidir. (6 metre) Gölün kuzeydoğu kısmındaki kanal ile fazla ular Dalaman çayına akmaktadır. Bu yüzden suları tatlı olduğu için sazan, tatlı su kefali, yayın gibi çok lezzetli balıklar yaşamaktadır. Deniz seviyesinden yüksekliği 931 metredir.
Kocayayla GölüBöğrüdelik yayla yerinin batısında yer almaktadır. Güneydoğusunda Kocayaran tepesi yer alır. (1982) özellikle yağışların çok fazla olduğu yıllarda yaz mevsiminde sular çekilmez ve yüzmesi de çok güzel olmaktadır. Kurak geçen yıllarda özellikle yaz döneminde sular çekilebilmektedir. Dağlar arasında bulunan bu göl alanını ardıç kokuları arasında gezmek ve burada dinlenmek unutulmaz bir anı olarak kalacaktır.
Yapraklı Baraj Gölü9. Cumhurbaşkanımızın rahmetli Turgut ÖZAL?ın çabalarıyla gerçekleşmiş çok güzel bir eserdir. Gölhisar ? İbecik su yolu üzerinde Kısık mevkiinde bulunur. 1991 yılında yapımı tamamlanmıştır. Baraj bölgedeki yüksek dağlara yağan kar ve yağmur suları ile beslenmektedir. Baraj sulama amaçlı yapılmıştır. Başta Gölhisar ovası ve Acıpayam ovasını sular. Barajın su hacmi 110.000 m3?tür 130 km.?lik bir sulama kanalı, drenaj uzunluğu 98 km, açık kanal ise 58 km?dir.

DAĞLAR.

İlçemizin en yüksek kısmı Güneybatı uç kısmıdır. Elmalıyurt köyünün güney bölgesinde yer alan bu dağlık alan çok engebelidir. Genellikle 2000 ile 2300 metre yüksekliğine sahip bu alan aynı zamanda tipik bir Teke yöresi özelliği gösterir. Elmalıyurt?un güneybatısında; Boncuk tepesi (2197 metre) Eren Tepe (2265 metre) güney batıdaki Gün Tutan Dağı?nın bir kısmı yer alır ve 2225 metredir. İbecik tarafında yükseklikler azalır. Ardıç Tepe 1300 metre Köy Beleni Tepesi 1327 metredir. Gölhisar?ın batısındaki dağlık alanda suları, yeşillik alanları ve ardıçlarıyla ünlü Kozpınar yayla yeri vardır. Bu mevkideki Kelali Tepesi 1794 metre yüksekliktedir. Kozpınar?ında kuzeye doğru yükselti artar ve burada Armutlu yaylası bulunur. Buranın akan pırıl pırıl pınarları ve güzel havası günümüzde de insanların yaz aylarında burada çadır kurmalarını sağlamaktadır. Bu alandaki Kocasivri tepesi 1876 metre, Sakarya ise 1922 metre yüksekliktedir. Biraz daha kuzeye çıkılınca 1892 metre yüksekliğinde Kocayaran Tepesi de vardır. Kocayaran tepesinin kuzeyinde Kocayayla gölü yağışlı geçen yıllarda eşsiz güzellikler içerisinde görülmeye değerdir. Kocayaran?ın doğusunda Böğürdelik dinlenme alanı ve onun doğusundaki Roma Harabeleri harika görülmektedir. Kocayayla Gölü?nün kuzeyinde Horzum yayla yeri yer alır. Buradaki Karalça tepesi 1829 metre yüksekliğindedir. Karalça (karafilli) Tepesinin kuzyinde Yusufça Yaylası yer alır. Gölhisar ovasının doğusundaki dağların yükseltileri daha azdır. Kuzeydoğudaki Dede Tepesi 1104 metredir. Çerkez Tepe 1082 metredir. Gölhisar Gölü?nün doğusundaki Eren Tepe 1038 metredir. Gölhisar ovasının güney doğusundaki Kocaş dağı (2094 metre) efsanevi bir heyet içerisinde gururla yükselmektedir.

OVALAR.

İlçe sınırlarının en önemli ovası Gölhisar ovasıdır. (Rakımı 935 metre) Hatta tek düzlük alan olarak görülür. 4. jeolojik zamanda tektonik bir düzlük üzerinde kısmen aşınmalar ve Dalaman Çayı?nın bu düzlük alanda alüvyonlarını biriktirmesi ile çok verimli hale gelmiştir. Bu düzlük alan yılın her bir mevsiminde ayrı bir güzellik arz eder. Ovada taşlı ve çalılıklı alanlar daha az verimli, diğer alanla ise çok verimlidir. Son yıllardaki aşırı ve yanlış sulama nedeni ile ovadaki çoraklaşma tehlikesi herkesi endişelendirmektedir. Yörede Gölhisar ovasından başka ova alanı yoktur. Ancak dalgalı düzlük plato alanları vardır. Bu araziler: Yusufça, Çamköy, Yeşildere, Asmalı, Evciler ve İbecik taraflarında parçalı şekillerde görülmektedir.

ANIT AĞAÇLAR.

Gelin ArdıcıGölhisar Altınyayla karayoluna uzaklığı 5 km.dir. Gölhisar?ı geçtikten sonra Karapınar, Kargalı yol ayrımından sola sapılarak ulaşılır. Burdur?un en yaşlı ardıç ağacıdır. Muhteşem güzellikteki bu ağaç gölgesinin vurduğu yakınındaki armut ağacından beş kat daha uzundur.
Gelin KavağıGölhisar?ın Altınyayla (Dirmil) çıkışında olup, etrafında gelinlerin dolaştırılmasından dolayı bu ismi almıştır. Burdur?un Ağlasun?daki çınar ağacından sonra ikinci yaşlı ağacıdır.
Evciler Ulu Sedir Ağacıİlçemiz Evciler köyü girişinde olup 300 yaşın üzerindedir.
İbecik Çınarıİbecik Kasabası Meydanında caminin yanında bulunan bu ağacın yaşının 250?den fazla olduğu bilinmektedir.
Konak Taş Cami KavağıKonak Taş Cami yanındaki küçük parkta bulunur. 1992 yılında Antalya Orman İşletmesi?nden bir ekibin yaptığı çalışmalara göre yaşı 600 olarak saptanmıştır.
Çilenger ÇamıÇilenger Çamı; Böğürdelik?ten Koca Yayla?ya doğru giderken Çatal pınarların hemen üzerindedir. Çilenger Çamı diye anılmasının nedeni; bundan 150 yıl kadar önce Çilengerlik yapan biri bu çamın dibinde ölü bulunmuş. Öldüğü için ?Çilenger Çamı? ismini almıştır.

Hiç yorum yok: